Bài viết này xin tổng hợp một số ý kiến của các đại diện công ty dịch thuật về tình hình phát triển thị trường dịch thuật trong năm tới:
Tốt nghiệp chuyên ngành ngoại ngữ, ông Lê Linh Duy mở công ty dịch thuật Openland vào năm 2004. Vào thời điểm đó, các nhà đầu tư nước ngoài ồ ạt vào khai phá thị trường Việt Nam, nhu cầu dịch thuật công chứng các hợp đồng kinh tế, thương mại, văn bản thoả thuận hợp tác… khiến công ty ông làm không hết việc, tuần nào cũng tuyển thêm người và doanh thu tăng trưởng mạnh. Hiện nay đã qua thời kì hoàng kim của các công ty dịch thuật nhưng thị trường dịch thuật Việt Nam vẫn còn rất nhiều tiềm năng.
Trong bối cảnh Việt Nam hội nhập với Thế giới về mọi mặt, hàng loạt thỏa thuận hợp tác kinh tế, giao lưu văn hoá, nên nhu cầu về dịch thuật rất lớn. Dù là lĩnh vực khá trầm lặng nhưng dịch thuật lại là thị trường lớn khi có giá trị ước tính vào khoảng 40 tỉ USD trên toàn cầu. Theo số liệu của Common Sense Advisory, thị trường dịch thuật Việt Nam đạt doanh thu khoảng 100 triệu USD mỗi năm và có tốc độ tăng trưởng 30%, hơn 800 công ty đang đăng ký hoạt động.Cũng theo Common Sense Advisory, có hơn 2/3 lượng truy cập internet đến từ những nước không nói tiếng Anh, trong khi 72% người dùng internet chỉ sử dụng những trang web viết bằng tiếng mẹ đẻ.
Việt Nam cũng giống như các nước châu Á khác, tiếng Anh, Trung, Nhật và Hàn là những ngôn ngữ có nhu cầu dịch thuật cao nhất. Trên thế giới hiện có khoảng 100.000 lao động chuyên nghiệp, và chỉ có những người được cấp chứng chỉ hành nghề từ các hiệp hội nghề nghiệp mới đủ điều kiện để làm việc, nhất là đối với những công ty lớn thường đòi hỏi kinh nghiệm làm việc từ 3-5 năm. Nhưng tại thị trường Việt Nam, dịch thuật lại là ngành không yêu cầu nhiều về cơ sở vật chất cũng như chất lượng nhân lực. Trên 90% doanh nghiệp có quy mô nhỏ, hoạt động dưới 3 năm. Số doanh nghiệp lâu năm có quy mô hơn 100 người chỉ khoảng 5%.
Cuộc cạnh tranh trên thị trường dịch thuật khá gay gắt, giữa các công ty trong nước và nước ngoài. Đa phần các doanh nghiệp dịch thuật trong nước cạnh tranh với nhau bằng giá cả chứ không phải bằng các giá trị gia tăng cho khách hàng. Giá dịch thuật hiện nay của các công ty trong nước thường dao động vào khoảng từ 300.000-400.000 đồng/1.000 chữ (tương đương từ 90.000 – 120.000 đồng/trang), thấp hơn từ 15-25% so với các đơn vị dịch thuật nước ngoài. Tuy nhiên, các công ty dịch thuật trong nước mới chỉ nắm giữ được phân khúc dịch các tài liệu phổ biến.Ngược lại, nhóm công ty nước ngoài phát triển theo hướng chuyên nghiệp, tuân thủ đúng tiêu chuẩn dịch thuật quốc tế và có chiến lược quản lý chất lượng hiệu quả nên thường có những hợp đồng lớn.
“Mặc dù không phát triển bùng nổ nhưng biến lợi nhuận của ngành dịch thuật giữ ổn định từ 10-20% và vẫn tiếp tục tăng trưởng khi ngày càng nhiều các giao dịch thương mại được đầu tư vào Việt Nam”, theo nhận định của ông Đinh Khắc Tuấn, Giám đốc Công ty Expertrans Global.
Anh Cung Văn Hùng, một biên dịch lâu năm cho biết tỉ lệ kỹ sư, chuyên gia có khả năng dịch các tài liệu chuyên ngành khá ít vì dù có kiến thức chuyên môn sâu nhưng hạn chế về cách diễn đạt ngôn ngữ. Do đó, các tài liệu chuyên môn phần nhiều vẫn được dịch bởi các biên dịch tay ngang nên áp lực là khá lớn. Tranh luận còn chưa có hồi kết về thuật ngữ “Angel Shark” dịch là “cá mập thiên thần” hay là “cá nhám dẹt” cho thấy mảng dịch thuật chuyên ngành tại Việt Nam còn thiếu tính chuyên nghiệp.
Tương lai của ngành dịch thuật công chứng, theo ông Khắc Tuấn, sẽ chịu nhiều ảnh hưởng bởi công nghệ. Đó là sự bùng nổ của những phần mềm dịch thuật rất hữu dụng như Google Translate, iTranslate, Microsoft Translate… Hay ứng dụng kết nối giữa khách hàng và người dịch mà không thông qua một công ty nào như Smartling, Flitto. Dù những ứng dụng dịch này vẫn cần có thời gian phát triển để đạt đến độ chính xác và tinh tế trong chất lượng dịch thuật, song cũng không thể phủ nhận công nghệ đã mở ra những hướng phát triển vượt bậc trong lĩnh vực này.
Theo ông Duy, Công ty Openland: trong bối cảnh nhu cầu thị trường vẫn không ngừng tăng trưởng, nếu tập trung phát triển chất lượng dịch bám sát theo những quy chuẩn toàn cầu, có thể thấy rằng các doanh nghiệp trong ngành vẫn còn rất nhiều cơ hội để phát triển.
